Juni '21 Sensitiviteit

Hoogsensitief versus hooggevoelig
De termen hoogsensitief en hooggevoelig worden veel door elkaar gebruikt, wat veel verwarring oplevert. Dit is mijns inziens ontstaan nadat een aantal ‘deskundigen’ in Nederland, in 2018 hebben besloten dat deze termen hetzelfde betekenen. Hiervoor werd hooggevoelig gezien als synoniem van overgevoelig, andere deskundigen kijken daar nog steeds zo naar. Ook in verschillende andere landen, zoals België, wordt het onderscheid tussen hoogsensitief en hooggevoelig wel gemaakt.

De ‘deskundigen uit 2018’ zeggen dat hooggevoelig een synoniem is voor hoogsensitiviteit (in het woordenboek is sensitiviteit gelijk aan gevoeligheid). In principe gaat het deze deskundigen om het woordje ‘hoog’, volgens hen mag dit alleen gebruikt worden bij hoogsensitiviteit/ hooggevoeligheid, omdat volgens hen in Nederland het woordje ‘hoog’ staat voor ‘in hoge mate’ in plaats van voor ‘teveel’ of ‘over’.

Ik merk in de praktijk dat het feit dat het onderscheid tussen deze twee woorden door sommigen niet meer wordt gemaakt in Nederland, voor veel onnodige verwarring zorgt.

Dit is in het kort hoe ik (Yes) ernaar kijk
In mijn beleving is ‘sensitiviteit’ in psychische zin wel degelijk iets anders is dan ‘gevoeligheid’. Het woord ‘hooggevoeligheid’ geeft mijns inziens alleen uitdrukking aan het zintuig ‘voelen’. Hoogsensitiviteit is veel breder, je gebruikt dan al je zintuigen: Oren, ogen, neus, mond, tast. Bovendien heeft ‘gevoeligheid’, behalve een positieve uitleg, voor veel mensen ook de betekenis van kwetsbaarheid of lichtgeraaktheid. Sensitiviteit heeft een relatie met alle zintuigen en doet hiermee veel meer recht aan het feit dat alle zintuigen op een hoog niveau zijn ingesteld en de persoon veel bemerkt/ opmerkt.

Hoogsensitiviteit
Hoogsensitiviteit is aangeboren en staat voor ‘fijngevoelig’. Bij de één uit hoogsensitiviteit zich bijvoorbeeld m.b.t kleuren en bij de ander tot bepaalde geuren, geluiden, sferen, mensen, etc. Ook is een combinatie hiervan mogelijk. Ongeveer één op de 5 mensen is hoogsensitief, dit komt net zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen.

Enige kenmerken van hoogsensitieve mensen:

• Hebben geen ‘schildje’ om zich heen, zij lijken soms een ‘open zenuw’.
• Alle energie (negatief/ positief) van buiten lijkt bij ze binnen te komen.
• Alle energie van zichzelf kunnen ze (onbewust) naar buiten weg laten lekken. Dit kan ze het idee geven dat ze zich leeg hebben laten zuigen en een oververmoeid gevoel geven.
• De zintuigen, voelen/ ruiken/ proeven/ horen en/ of zien zijn, net als het bewustzijn, sterk ontwikkeld.
• Kunnen overstelpt worden door bepaalde sferen, kleuren, geuren, geluiden, smaken, mensen, etc.
• Richten zich op de ‘buitenwereld’ en kunnen zichzelf daarbij vergeten/ verwaarlozen.
• Zijn vaak ‘gevers’.
• Zijn waarden gericht.
• Hebben moeite met ‘nee’ zeggen, vaak ten koste van zichzelf.
• Hebben neiging tot perfectionisme.
• Hebben neiging tot overbezorgdheid.
• Merken veel dingen eerder op dan anderen.
• Zijn alert op ‘gevaar’ en doorzien sociale processen.
• Zijn zich zeer bewust en beleven zaken intenser/ heftiger.
• Zijn gevoelig(er) voor stress en kunnen dan een hoog/ overgevoeligheid ontwikkelen.
• Verwerken dieper en nauwkeuriger, waardoor ze meer tijd nodig hebben voor herstel.
• Hebben een snel en verhoogd opmerkingsvermogen en een scherp oog voor details.
• Voelen stemmingen aan van anderen, zijn emotioneel, zorgzaam, voelen diep en kunnen zich snel geraakt voelen.
• Kunnen zich goed inleven in anderen.
• Denken diep na over veel dingen en in het bijzonder over hun roeping (missie) in het leven.
• Zijn intuïtief en hebben een sterk ontwikkelde intuïtie.
• Pikken gevoelens van anderen op en maken zich deze eigen.
• Voelen zich enorm verantwoordelijk.
• Dragen ‘indrukken’ lang met zich mee.
• Hebben behoefte aan rust en ruimte voor zichzelf.
• Etc.
• Bovenstaande maakt dat hoogsensitieve mensen snel(ler) burn-out, depressief, angstig of ziek kunnen raken, wanneer bepaalde omstandigheden langdurig een negatieve invloed hebben.
• Bij positieve omstandigheden, voldoende ruimte en rust, kan de sensitiviteit als prettig ervaren worden.
• Zijn, net als 'gewone' mensen, allemaal anders.

Hoogsensitiviteit heeft niets te maken met bovennatuurlijke zaken. Sommige paranormale mensen kunnen ook hoogsensitief zijn, dit hoeft niet en je kunt het zeker niet omdraaien. Hoogsensitiviteit is geen stoornis/ aandoening, het is een meer/ verder ontwikkelde eigenschap.

Hoogsensitiviteit zie ik als een prachtige eigenschap, wanneer je deze op de juiste manier weet te (leren) hanteren.

Belangrijk voor hoogsensitieve mensen

• Zorg dat je een ‘schildje’ of iets dergelijks om je heen visualiseert, zodat je jezelf kunt beschermen tegen het teveel.
• Vertrouw op je intuïtie, dit wijst je altijd de juiste weg.
• Zie je sensitiviteit als een kracht.
• Omring je met positiviteit en positieve mensen.
• Laat de verantwoordelijkheid waar/ bij wie die hoort.
• Neem je rust en ruimte.
• Zoek de natuur op.
• Zoek werk wat bij je hoogsensitiviteit past.

Hoogsensitieve mensen kunnen daarbij ook een hooggevoeligheid (overgevoeligheid) ontwikkelen, meestal als gevolg van overmatige stress.

Hooggevoeligheid (overgevoeligheid)
Hoog/ overgevoeligheid is aangeleerd gedrag, vaak als een emotionele reactie op stress of een trauma. Hoog/ overgevoeligheid kan dan ook vervangen worden door ander gedrag, waardoor de hoog(over)-gevoeligheid kan afnemen.

Hoog/ overgevoeligheid staat voor ’te gevoelig/ lichtgeraakt’. Het kan in min of meerdere mate aanwezig zijn bij mensen met autisme, AD(H)D, ed. en/ of wanneer evt. ‘trauma’s’ niet (goed) zijn verwerkt en/ of bij mensen die in hun jeugd (een) ‘trauma(’s)’ hebben opgedaan (zoals bijv. bij KOPP-kinderen).

Enige kenmerken van hoog/ overgevoelige mensen

• Zij ervaren veel prikkels.
• Richten zich, op een enigszins negatieve manier, op hun binnenwereld en laten zich hierin bevestigen door de buitenwereld.
• Kunnen snel het idee hebben aangevallen te worden en gaan zich dan verdedigen.
• Zijn 'snel op de tenen getrapt'.
• Het glas is vaak halfleeg.
• Vergelijken zichzelf vaak met anderen.
• Hebben vaak het idee dat ze niet kunnen voldoen aan de eisen van anderen.
• Hebben vaak het idee dat ze onder hun niveau werken.
• Kunnen zich kwetsbaar voelen, wat zich kan uiten in een (over)emotionele reactie.
• Kunnen zich afgewezen voelen.
• Hebben moeite met ‘nee’ zeggen tegen de buitenwereld, vaak ten koste van hun naasten.
• Kunnen zich heel moe voelen.
• Kunnen zich somber voelen.
• Kunnen burn-out, somber of anderszins ziek raken.

Belangrijk voor mensen met hoog/ overgevoeligheid

• Zorg dat je (onder begeleiding) onderzoekt waar je hoog/ overgevoeligheid vandaan komt. In het geval dat dit is ontstaan door omstandigheden/ situaties/ opgedane trauma’s in de jeugd, zou je kunnen kiezen voor trauma verwerking als bijvoorbeeld; ‘Brainspotten’ of 'EMDR’.
• Stop met jezelf te vergelijken met anderen, vergelijk jezelf altijd alleen met jezelf van een week, een jaar of langer geleden.
• Zorg voor ontspanning.
• Check bij anderen of je gedachten/ overtuigingen/ aannames en daaruit vloeiende gevoelens, werkelijk kloppen.

WANNEER JE EMOTIES ER MOGEN ZIJN, DAN KUNNEN ZE OOK WEER GAAN