Juli'13 Treiteren

Treitergedrag van volwassenen
Helaas wordt er ook onder volwassenen meedogenloos getreiterd, op het werk, in de omgeving (buren) en ook in families. Veel treiteraars beseffen niet wat ze aanrichten. Een zgn. ‘leuk’ bedoelde grap of opmerking kan verkeerd vallen en mensen diep kwetsen, zeker wanneer iemand in de jeugd vaak is getreiterd. Er zijn weinig mensen die zich realiseren wat treiteren teweeg kan brengen en hoe schadelijk dit kan zijn. ‘Ach het was een geintje’ of ‘hij/zij moet maar eens een lesje leren’ etc. worden vaak als excuus gebruikt. Treiteren kan diepe emotionele wonden achterlaten. Mensen kunnen er letterlijk ziek van worden, overspannen, depressief raken of in een burn-out terecht komen en in extreme gevallen kan het zelfs leiden tot zelfmoord(pogingen).

Wat voor mensen zijn treiteraars
Veelal zijn dit mensen met narcistische trekken zoals: Manipuleren, intimideren, frustratie, liegen, niet tegen kritiek kunnen, oordelen, machtsbelust, zoeken naar bewondering, achterbaks en schijnheilig gedrag, spannen andere mensen voor hun karretje, blijven zelf in de luwte en ontkennen elke vorm van verantwoordelijkheid. Zij hebben niet door wat hun gedrag en zgn. ‘grapjes’ met anderen doen.

Narcisme wordt gekenmerkt door een overdreven gevoel van eigenwaarde, een sterke behoefte aan bewondering en een laag inlevingsvermogen. Narcisten kunnen zeer charmant en interessant overkomen op anderen, zij doen zich vaak voor als innemende en sociaal voelende mensen. Narcisten gedijen het best wanneer ze macht over anderen hebben. Wanneer mensen in moeilijke situaties zitten, of iets naars hebben meegemaakt, dan kunnen narcisten deze mensen inpalmen met hun medeleven/charme. Wanneer de ander eenmaal afhankelijk van ze is en er minder bewondering wordt getoond, kan het egocentrisme naar bovenkomen en zal de narcist zich van een andere kant laten zien. In relaties zijn narcisten vaak gericht op het behalen van eigen voordeel en neigen zij tot het uitbuiten van de ander. Het contact kan prettig zijn zolang men meegaat in de wensen en behoeften van de narcist en hem/haar de hemel in prijst. Bij bijvoorbeeld commentaar kan de bom barsten en dan kan de narcist agressief en/of treitergedrag gaan vertonen. Een narcist vindt dat hij/zij nooit schuld heeft en wil gelijk krijgen! Zij geloven stellig in hun eigen leugens en verspreiden vaak roddels over andere mensen om zichzelf schoon te praten.

Narcisten kunnen gevaarlijk zijn omdat ze een onvoorspelbaar karakter hebben! Zij kunnen agressief worden wanneer ze de situatie niet onder controle blijken te hebben en het niet gaat zoals zij het bedacht hadden, dan kunnen zij onberekenbaar worden en gaan treiteren. Zij voelen zichzelf dan het meest slachtoffer en weten dit goed naar de buitenwereld over te dragen! Narcisten kunnen zo goed liegen dat de meeste mensen niet eens beseffen dat ze met een narcist te maken hebben, want ze lijken in de omgang heel 'normaal'! Het zijn hele goede acteurs.

De treiteraar zorgt er meestal voor dat anderen het vuile werk doen en dat er geen getuigen zijn, behalve zijzelf, zij gaan altijd vrijuit. De getreiterde kan zich niet verdedigen en niets bewijzen, wat een zeer onmachtig en eenzaam gevoel bij het slachtoffer achterlaat. De treiteraar trekt omstanders mee en omdat deze vaak afhankelijk van de treiteraar zijn doen zij soms mee om te voorkomen dat ze zelf het mikpunt worden. Vaker nog doen ze alsof ze niets merken en leggen de schuld bij het slachtoffer zelf: 'Hij’/zij lokte het nou eenmaal uit'.

Slachtoffers van treiteraars
Zijn vaak (in hun jeugd) beschadigde, kwetsbare en overgevoelige mensen, of het zijn te beschermend opgevoede mensen. Zij zijn meestal goed van vertrouwen, hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel wat zij soms zelfs inzetten ten koste van zichzelf, laten zich gebruiken en raken vaak in verwarring omdat ze het treitergedrag niet begrijpen, ook willen/kunnen zij zich meestal niet verlagen tot het niveau van de treiteraar. Zij zijn altijd alert en op hun hoede. Zij kunnen somber en teruggetrokken zijn en hebben vaak lichamelijke klachten.

De meeste mensen zullen niet snel aan iemand vertellen dat ze getreiterd worden. Zelfs niet aan hun partner of vrienden. Ze schamen zich ervoor of denken dat de ander vindt dat ze zich aanstellen en ze niet geloven. Ze zijn bang dat het treiteren er alleen maar erger op wordt, of dat mensen zullen reageren in de trant van: 'Het zal allemaal best meevallen'. Ze worden getriggerd en vallen terug in hun gekwetste kind-gevoelens. Verstandelijk weten ze heel goed wat ze wel/niet zouden moeten doen, gevoelsmatig is het voor hen onmogelijk om dit te doen.

Tips

Wanneer je slachtoffer bent van treiteren:

• Praat erover met iemand die je vertrouwt. Dat kan een vriendin of collega zijn, een personeelsfunctionaris, vertrouwenspersoon of bedrijfsarts. Treiteren gaat niet vanzelf over!
• Vermijd, voor zover dit mogelijk is, de treiteraar(s). Vraag advies en steun aan anderen en laat je niet leiden door je gevoelens.
• Het kan prettig zijn om te praten met iemand die het herkent, omdat die hetzelfde heeft meegemaakt. Zoek hiervoor evt. contact met een lotgenotengroep.
• Versterk je zelfvertrouwen, dan kun je beter voor jezelf opkomen, eventueel door je te laten begeleiden m.b.t. assertiviteit, sociale vaardigheden en/of zelfverdediging.
• Leer van jezelf te houden, zodat anderen je niet (meer) kunnen raken.
• Steek meer tijd in zaken waar je goed in bent, zoals een hobby of sport.
• Zorg voor voldoende ontspanning.
• Zoek mensen op waarbij je je veilig voelt.
• Schrijf je ervaringen op, dit kan ervoor zorgen dat je je hoofd kunt legen. Je hebt dan tevens aantekeningen, voor wanneer je dit later evt. nodig hebt als je een officiële klacht wilt indienen.

Wanneer je omstander en/of leidinggevende bent:

• Neem het slachtoffer serieus, steun hem/haar en maak het treiteren bespreekbaar.
• Confronteer de treiteraar met dit gedrag.
• Organiseer gesprekken waarin duidelijk wordt wat treiteren doet met mensen.
• Het ergste wat je kunt doen als omstander, is doen alsof het niet bestaat…