Aug'17 PTSS
De omgeving van mensen met PTSS als gevolg van misbruik in de jeugd
PTSS = Post Traumatisch Stress Syndroom.
“Laat het verleden toch rusten”, “Ga iets leuks doen”, “Wind je niet zo op”, “Maak je niet zo druk”, “Trek het je niet aan”, zijn veelgehoorde (goed bedoelde) opmerkingen en makkelijker gezegd dan gedaan. Het werkt contraproductief; de persoon met PTSS wordt weer afgewezen, voelt zich niet gehoord of gezien en nog meer schuldig, met als gevolg dat deze persoon zich nog verder afsluit. Dit bevordert het herstel niet.
Volwassen slachtoffers van éénmalig, meermalig en of langdurig misbruik (zoals aanranding, verkrachting en mishandeling) in hun jeugd, kunnen ernstige complicaties overhouden aan wat hen toen is overkomen. Belangrijk hierbij is te vermelden dat wat de één als traumatisch ervaart, dit voor een ander niet zo hoeft te zijn. Het is dan ook niet aan een ander om te oordelen over hoe iemand iets heeft ervaren.
Het vertrouwen in de omgeving is bij de slachtoffers ernstig geschaad, het basisgevoel van veiligheid hebben zij gemist. De meesten houden het misbruik lang geheim. Ze stoppen het weg door zich onder te dompelen in bijvoorbeeld (te) hard werken of een andere verslaving. Wie iets traumatisch meemaakt wordt, soms levenslang, geplaagd door herbelevingen en triggers. Doen alsof het er niet is (geweest), maakt het juist groter en naarder.
Erover praten is van essentieel belang voor de verwerking, hoe eerder en vaker, hoe beter.
Symptomen van een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) zijn onder andere
· Herbelevingen
· Vermijding
· Verhoogde alertheid
· Schrikreacties
· Reactie op triggers
· Overmatig heftig reageren
· Moeite met slapen
· Moeite met concentreren
Slachtoffers van misbruik kunnen veel last hebben, van of met bijvoorbeeld
· Eten
· Verslavingen
· Angsten
· Depressie
· Suïcidaliteit
· Relaties
· Automutilatie (= zelfbeschadiging)
· Vermijding van situaties, mensen, etc.
· Ziektes, burn-out etc.
Dit kan tot beperkingen en isolement leiden.
Misbruik
Misbruik wordt vaak geheimgehouden en gaat om interpersoonlijk geweld. Het gebeurt vaak in de zgn. veilige nabije omgeving, waardoor het vertrouwen in de omgeving ernstig is geschaad. Er is misschien sprake geweest van doodsdreiging en fysiek letsel en er kan sprake zijn van schuldgevoel.
In hoeverre iemand hiervan kan herstellen heeft te maken met de duur van het vermijden van de confrontatie met wat er is gebeurd. Ook een rol hierin spelen de ‘ik’ sterkte, de eventuele beperkende overtuigingen, de manier waarop de huidige omgeving ermee omgaat en de hulp die iemand hierbij wel of niet vraagt en krijgt, etc.
Ook hulpverleners kunnen hier een negatieve rol in spelen. Zij beloven dan dingen die niet waargemaakt (kunnen) worden, wat teleurstelling oproept omdat de persoon met PTSS, vaak na lange tijd, het heeft aangedurfd om zich kwetsbaar op te stellen. Hierdoor hebben zij het idee weer niet gehoord of gezien te zijn. Dit komt mede doordat veel mensen met PTSS over kunnen komen als stabiele en zelfverzekerde personen, dat is de overlevingsstrategie die zij zich in de loop van hun leven hebben aangemeten. Sommige hulpverleners zijn zich hier niet van bewust en lopen tegen hun eigen onvermogen en incompetentie aan.
Mijns inziens is het een illusie om te denken dat bij ieder mens met PTSS het verleden zo verwerkt kan worden dat ze er geen last meer van hebben. Het zal bij veel van hen, altijd in meer of mindere mate, een zwakke plek blijven. Mensen met PTSS weten verstandelijk meestal heel goed wat er aan de hand is. Zij hebben vooral behoefte aan een luisterend oor en handvatten om, om te kunnen omgaan met de gevoelens en het gedrag wat zich openbaart bij triggers in het heden. Zo kunnen zij de vertaling maken van de trigger uit het verleden naar het hier en nu, hoe zij deze op tijd kunnen herkennen en hoe daar in het heden mee om te gaan.
We kunnen het verleden helaas niet wegpoetsen, wel kunnen we ervoor zorgen (o.a. door middel van de juiste begeleiding) dat de persoon met PTSS zich sterker, prettiger en vrijer gaat voelen.