Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
Is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie die aan het eind van de 20ste eeuw is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Steven C. Hayes. Bij ACT wordt cliënten geleerd zich te richten op zaken die ze op directe wijze kunnen beïnvloeden, zoals hun eigen gedrag, in plaats van controle proberen te krijgen over ervaringen die niet direct te beïnvloeden zijn, zoals emoties en gedachten (experiëntiële vermijding). Dit houdt een acceptatiegerichte houding in ten opzichte van deze emoties en gedachten. Men wordt zich bewust van de waarden die die na wil streven en van de behoeften die die heeft. De kern van ACT is dat het vechten tegen onvermijdelijke zaken, tegen het verleden en negatieve verwachtingen in de toekomst, uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol leven.
Zes kernprocessen (zes Zuilen ACT)
- Contact met het huidige moment: Bij ACT wordt mindfulness gebruikt als vaardigheid om beter om te gaan met gedachten en oordeelvrij in het hier-en-nu je ervaringen te observeren en te ondergaan zonder ervaringen te vermijden, te controleren of vast te houden. Alles wat er is, wat je denkt, voelt of ervaart, mag er zijn, zonder dat je er iets mee hoeft. Wat mag zijn, kan ook weer gaan.
- Cognitieve defusie: Je doet een mentale stap achteruit en neemt de eigen gedachten minder serieus, je kijkt van een afstand naar je gedachten en overtuigingen. Je bent niet je gedachten, gevoelens of gedrag. Je leert cognities (kennis, ideeën, gedachten of overtuigingen) en gedrag te scheiden. Je kunt iets anders doen dan je gedachten je ingeven, wat keuzevrijheid geeft om het 'advies' dat je geest je geeft op te volgen, of niet.
- Acceptatie: Je stelt je open voor negatieve emoties en pijlijke gevoelens, ze mogen er zijn, zonder dat je er iets mee hoeft. Ieder mens krijgt vroeg of laat te maken met pijn, het gaat erom hoe je hier mee omgaat.
- Zelf-als-context: Jezelf leren zien in context (samenhang) met je omgeving. Het denkende zelf is je geest en het observerende zelf is objectiever.
- Waarden: Bepaal wat echt belangrijk is in het leven, wat jouw leven zinvol maakt en betekenis geeft, jouw persoonlijke behoeften. Bijvoorbeeld gezondheid, relaties, vriendschap, ontwikkeling, spiritualiteit, creativiteit, enzovoorts.
- Toegewijde actie of engagement: De bereidheid om je gedrag stap voor stap te veranderen in de richting van de waarden waaraan je jezelf verbonden hebt